Lasy ochronne w Polsce – zarys historii na tle Europy

• Autorzy: Nowakowska J. , Orzechowski M.

Warianty tytułu

EN

Protective forests in Poland – an outline of history in comparison to Europe

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Current forest protection related to the economic use of natural resources is compatible with the modern understanding of nature conservation as a whole – protection of ecosystems, biodiversity, natural and anthropogenic processes occurring in nature. It is also consistent with the principles of sustainable development. Forest protection is governed by a number of legal acts. Historical reasons underlay this diversity. The historical background of the emergence of protective forests intertwines with the history of forestry, strongly dependent on the economy of the region. In the Western Europe, forest management was strongly correlated with the development of mining, which needed significant quantities of wood to strengthen underground constructions and the development of a metallurgical industry based on wood as an energy material. Forestry was to ensure uniformity in the supply of wood, which was beginning to be scarce in more densely populated industrial areas. In Poland and other countries with a subsequent development of an economy based on mining industry, forestry was based on the rational use of renewable forest resources, but slightly different reasons for the development of conscious forest management. It can be assumed that the forestry of our cultural and economic zone developed in the estates as a way to obtain additional income. This simplified comparison shows the difference of causes and the similarity of the effect – the development of forest management and with it the development of the idea of protecting forests that perform protective functions. The aim of this study is to show the historical background of the existence of protective forests – a special form of protection of natural resources, resulting today with the Act on Forests and occupying over half of the area of the State Forests in Poland. The paper is a review of the historical sources. We describe the evolution of the reasons for which the forests are protected. It was emphasized that this was taking place in parallel or earlier than the decisions resulting from conservative nature conservation. The article is an attempt to prove that protective forests originate from the fear of insufficient forest resources, lack of certain specific forest types at an early stage of settlement.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; lasy ochronne; gospodarka lesna; historia; Polska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Sylwan
• Rocznik: 2018
• Tom: 162
• Numer: 07
• Opis fizyczny: s.598-609,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Nowakowska J.

• Katedra Urządzania Lasu i Ekonomiki Leśnictwa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Orzechowski M.

• Katedra Urządzania Lasu i Ekonomiki Leśnictwa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

Bibliografia

• 2018_07_0598_SpisLiteratury
• Bernadzki E. 2006. Zagospodarowanie lasów ochronnych. W: Broda J. [red.]. Z dziejów Lasów Państwowych i leśnictwa polskiego 1924-2004. Warszawa.
• Bończa-Pióro C. 1925. O potrzebie ochrony lasów. Echa Leśne 4: 55-59.
• Buko A. 2006. Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Warszawa.
• Bürger-Arndt R., Welzholz J. C. 2005. The History of Protected Forest Areas in Europe – from holy groves to Natura 2000 sites. W: Johann E. [red.]. International IUFRO-Conference ‘Woodlands – Cultural Heritage’. Bundesministerium für Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft, Vienna. News of Forest History 3 (36/37): 40-54.
• Chmielewski J. 2014. Lasy ochronne. Przyczynek do rozważań nad administracyjno-prawną problematyką lasów szczególnie chronionych. Przegląd Prawa Ochrony Środowiska 4.
• Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 września 1936 r. o państwowym gospodarstwie leśnym. 1936. Dz.U.R.P. Nr 51, poz. 363.
• Falkowski M. 2017. Fear and Abundance: Reshaping of Royal Forests in Sixteenth Century Poland and Lithuania. Environmental History 22: 618-642. DOI: 10.1093/envhis/emx055.
• Frank G., Latham J., Little D., Parviainen J., Schuck A., Vandekerkhove K. 2005. Analysis of Protected Forest Areas in Europe – Provisional Results of COST Action E27 PROFOR. W: Commarmot B., Hamor F. D. [red.]. Natural Forests in the Temperate Zone of Europe Values and Utilisation. Conference 13-17 October 2003, Mukachevo, Ukraine. Proceedings. Birmensdorf, Swiss Federal Research Institute WSL. Rakhiv, Carpathian Biosphere Reserve. 377-386.
• Gottwald K. Z. 1922. Najstarsze ustawy ochronne w dawnej Polsce. Ochrona Przyrody 28 (3).
• Green C. M. C. 2007. Roman Religion and the Cult of Diana at Aricia. Cambridge University Press.
• Grzywacz A., Grzywacz P. 2008. Problemy interpretacji postanowień Statutu Warckiego z 1423 roku w zakresie ochrony cisa. Sylwan 152 (3): 3-12.
• Hasel K. 1985. Forstgeschichte. Ein Grundriß für Studium und Praxis. Verlag Paul Parey. Hamburg und Berlin.
• Hołowkiewicz E. 1883. Studya historyczne z życia lasu. Cz. 2. Lesistość i jej zmienne koleje. Sylwan 1: 305-315, 353-365.
• Iliński P. 1900. Ochrona lasów w Rossyi według Ustawy z r. 1888. Sylwan 18: 106-111.
• Instrukcja urządzania lasu. 1957. PWRiL, Warszawa.
• Matteson K. 2015. Forests in Revolutionary France Conservation, Community, and Conflict, 1669-1848. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781107338197
• Morales-Hidalgo D., Oswalt S. N., Somanathan E. 2015. Status and trends in global primary forest, protected areas, and areas designated for conservation of biodiversity from the Global Forest Resources Assessment 2015. Forest Ecology and Management 352: 68-77.
• Perlin J. 1989. A Forest Journey. The Role of Wood in the Development of Civilisation. Cambridge, MA, London.
• Raport o stanie lasów w Polsce 2000. 2002. CILP, Warszawa.
• Raport o stanie lasów w Polsce 2013. 2014. CILP, Warszawa.
• Raport o stanie lasów w Polsce 2016. 2017. CILP, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 sierpnia 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych zasad pro-wadzenia w nich gospodarki leśnej. 1992. Dz. U. 67, poz. 337.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o zagospodarowaniu lasów państwo-wych. 1928. Dz. U. Nr 36, poz. 335 i 336.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 czerwca 1927 r. o zagospodarowaniu lasów nie stano-wiących własności państwa. 1927. Dz. U. Nr 57, poz. 504.
• Sprawozdanie z działalności za rok 1999. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. CILP, Warszawa.
• Strzelecki A. 1893. Kilka słów o leśnictwie u Greków i Rzymian. Sylwan 11: 511-517.
• Szczerbowski J. 1912. Polskie ustawy i ordynki leśne. Sylwan 5: 177-200.
• Tacyt Publiusz Korneliusz. 2008 [wyd. oryg. 98]. Germania. Przeł. Płóciennik T., Seria „Fontes historiae antiquae”. T. 10. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. 1995. Dz. U. nr 16 poz. 78 ze zmianami.
• Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale spo-łeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 2008. Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. 2004. Dz. U. Nr 92, poz. 880 ze zmianami.
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. 2001. Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zmianami.
• Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach. 1991. Dz. U. Nr 101, poz. 444 ze zmianami.
• Welzholz J. C., Johann E. 2007. History of protected forest areas in Europe. W: Frank G., Parviainen J., Vandekerkhove K., Latham J., Schuck A., Little D. [red.]. Protected forest areas in Europe – analysis and harmonisation (PROFOR): Results, conclusions and recommendations. Federal Research and Training Centre for Forests, Natural Hazards and Landscape, Vienna, Austria. 17-40.
• Wiatrak M. 2008. Historia gospodarki leśnej w Dobrach Wilanowskich na przełomie XIX I XX wieku. Praca dyplomowa. Kierunek Leśnictwo, KULGiEL. Maszynopis. Warszawa.
• Wielka historia świata. Cywilizacje Europy. Anglia – Słowianie. Cywilizacje Australii i Oceanii. Papuasi. 2006. Polskie Media Amer. Com., Poznań.
• Wiśniewski P., Kistowski M. 2015: Structure and importance of soil-protecting forests in the areas administered by the RDSF Toruń. Bulletin of Geography. Physical Geography Series 8: 123-132.
• Witwicki W. 1960. Mit o Atlantydzie. PWN, Warszawa.
• Zaręba R. 1986. Puszcze, bory i lasy Polski. PWRiL, Warszawa.
• Żabko-Potopowicz A. 1960. Historia leśnictwa. Skrypt. Dział Wydawnictw SGGW. Warszawa.
• Żabko-Potopowicz A. 1968. Zarys rozwoju wiedzy leśnej do pierwszej wojny światowej. Monografie z Dziejów Nauki i Techniki. T. 49. Wyd. PAN, Wrocław – Warszawa – Kraków.
• Żukowski J. M. 1905. Ustawa lasowa z dnia 3 grudnia 1852. Dz.u.p. Nr 250 wraz z odnoszącemi się do niej rozporządzeniami i późniejszymi ustawami oraz orzeczeniami Trybunałów. Lwów-Złoczów. Nakład i druk księgarnia Wilhelma Zukerkandla.