Wartość odżywcza pszenicy orkiszowej (Triticum spelta L.) uprawianej na Podkarpaciu

• Autorzy: Krochmal-Marczak B. , Sawicka B.

Warianty tytułu

EN

The nutritional value of spelled (Triticum spelta L.) cultivated on Podkarpacie region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie wartości odżywczej ziarna pszenicy orkiszowej w warunkach gospodarstw towarowych Podkarpacia. Badaniom poddano ziarno trzech odmian pszenicy orkiszowej (Ceralio, Franckenkorn, Schwabenkorn), pochodzące ze zbioru w latach 2013– 2015, z trzech gospodarstw znajdujących się na terenie powiatu strzyżowskiego (woj. podkarpackie). Pszenica orkiszowa była uprawiana zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej. Po zbiorze, w ziarnie orkiszu oznaczono: zawartość białka, popiołu, fosforu, potasu, wapnia i magnezu. Analizę ziarna przeprowadzono standardowymi metodami. Cechy genetyczne badanych odmian istotnie różnicowały zawartość w ziarnie białka ogólnego i właściwego. Odmiana Franckenkorn charakteryzowała się najwyższą zawartością białka ogólnego, zaś odmiana Schwabenkorn – białka właściwego. Zawartość makropierwiastków można uszeregować następująco: potas > fosfor > magnez > wapń. Stwierdzono dodatnie zależności między białkiem ogółem a zawartością popiołu surowego oraz zawartością magnezu i fosforu, zaś ujemne między zawartością wapnia a koncentracją azotu i fosforu w ziarnie.

EN

The aim of the study was to determine the variability of the chemical composition of the grain spelled in terms of commercial farms in the Podkarpacie Region. The study included three varieties of grain spelled (Ceralio, Franckenkorn, Schwabenkorn), obtained from the collection in 2013–2015; the three farms were located in the district Strzyżów (Podkarpackie province). Spelt wheat was cultivated in accordance with the principles of good agricultural practice. After harvesting, in the grain spelled the content of protein, ash, phosphorus, potassium, calcium and magnesium were determined. Grain analysis was performed by standard methods. The genetic characteristics of the studied cultivars significantly differentiated content and composition of the total grain protein. Franckenkorn variety is characterized by the highest content of total protein. The content of macroelements can be ranked as follows: potassium> phosphate> magnesium> calcium. Positive relationships between total protein and content of the raw ash as well as the content of magnesium and phosphorus were found and negative relationships between calcium content and the concentration of nitrogen and phosphorus in the grain.

Słowa kluczowe

PL

pszenica orkisz; Triticum spelta; wartosc odzywcza; makroelementy; zawartosc makroelementow; bialko ogolne; popiol surowy; uprawa roslin; Podkarpacie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Herbalism
• Rocznik: 2016
• Numer: 1[2]
• Opis fizyczny: s.146-159,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Krochmal-Marczak B.

• Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im.Stanisława Pigonia w Krośnie, ul.Dmochowskiego 12, 38-400 Krosno

autor

Sawicka B.

• Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.Akademicka 15, 20-950 Lublin

Bibliografia

• [1] Kalinowska-Zdun M., Renesans pszenicy orkisz, Przegląd Piekarski i Cukierniczy, 2005, 2, s. 4–5.
• [2] Banaszkiewicz T., Pszenica orkisz w żywieniu człowieka, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 2011, 9, s. 18–21.
• [3] Podolska G., Mikos M., Wady i zalety pszenicy orkisz, Wieś Jutra, 2014, 141, s. 21–22.
• [4] Tyburski J, Babalski M., Uprawa orkiszu pszenicy orkisz, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Radom, 2006, s. 1–33.
• [5] Kwiecińska-Poppe E., Andruszczak S., Kraska P., Pałys E., The influence of chemical protection levels on quality of pelt wheat (Triticum spelta L.) grawsp, Progress Plant Protection./Postępy Ochrony Roślin, 2011, 51(2), s. 986–989.
• [6] Majewska K., Dąbrowska E., Żuk-Gołaszewska K., Wartość wypiekowa mąki otrzymanej z ziarna wybranych odmian orkiszu (Triticum spelta L.), Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 2(14), s. 60–71.
• [7] Szeleszczuk Ł., Kuras M., Znaczenie wapnia w metabolizmie człowieka i czynniki wpływające na jego biodostępność w diecie, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawski Uniwersytet Medyczny, 2014, 3, s. 16–22.
• [8] Pałys E., Kuraszkiewicz R., Wpływ terminów siewu na wybrane cechy i plon ziarna orkiszu (Triticum aestivum ssp. spelta), Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2003, 228, s. 71–80.
• [9] Sulewska H., Koziara W., Panasiewicz K., Ptaszyńska G., Morozowska H., Chemical Composition of Grain and Protein Yield of Spelt Varieties Dependet on Selected Agrotechnical Factors. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2008, 53(4), s. 92–95.
• [10] Biel W., Hury G., Maciorowski R., Kotlarz A., Jaskowska I., Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem na skład chemiczny ziarna dwóch odmian orkiszu (Triticum aestivum ssp. spelta L.), Acta Scientorum Polonorum. Zootechnica, 2010, 9(4), s. 5–14.
• [11] Sulewska H., Nita Z., KruczekA., Zróżnicowanie cech jakościowych wybranych genotypów orkiszu (Triticum aestivum ssp. spelta L.), Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2005, 235, s. 65–74.
• [12] Cacak-Pietrzak G., Gondek E., Jończyk K., Porównanie struktury wewnętrznej oraz właściwości przemiałowych ziarna orkiszu i pszenicy zwyczajnej z uprawy ekologicznej, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2013, 574, s. 3–10.
• [13] Cacak-Pietrzak G., Ceglińska A., Chaber T., Cechy fizyko-chemiczne ziarna wybranych krajowych odmian pszenicy, Pamiętnik Puławski, 1999, 118, s. 35–43.
• [14] Christa K., Leczenie żywieniowe w zespole chorób celiaktycznych, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 2009, 10(53), s. 1.
• [15] Capouchová I., Technological quality of spelt (Triticum spelta L.) from ecological growing system, Agricultural and Biological Chemistry, 2001, 32, s. 307–322.
• [16] Czerwińska D., Walory żywieniowe i zastosowanie orkiszu, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 2009, 2(53), s. 14–5.
• [17] Przybylak K., Orkisz, niegdyś zapomniany, dziś poszukiwany, Biokurier, 2008, 2, s. 6.
• [18] Rożnowski J., Kłosowska J., Polzer P., Żywieniowe i prozdrowotne znaczenie pszenicy orkisz (Triticum spelta L.), Postępy Fitoterapii, 2015, 1, s. 45–49.
• [19] Kohajdova Z., Karovicova J., Nutritional value and baking applications of spelt wheat., Acta Scientorum Polonorum Technology Alimentaria, 2008, 7(3), s. 5–14.
• [20] Cegielska A, Gromulska W., Różnorodność produktów z orkiszu, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 2008, 5(52), s. 30–41.
• [21] Mocek A., Drzymała S., Geneza, analiza i klasyfikacja gleb, Wyd. UP, Poznań, 2015.
• [22] PN-EN-ISO-5983-1: 2005. Pasze. Oznaczanie zawartości azotu i obliczanie zawartości białka ogólnego. Część I. Metoda Kjeldahla, Wyd. PKN, Warszawa.
• [23] AOAC 1990. Official Methods of Analysis. Assoc. Off. Analytical Chemists. Arlington. 15th ed., Washington.
• [24] Marconi E., Carcea M., Schiavone M., Cubadda R., Spelt (Triticum spelta L.) pasta quality: Combined effect of flour properties and drying conditions, Cereal Chemistry, 2002, 79, s. 634–639.
• [25] Sulewska H., Charakterystyka 22 genotypów pszenicy orkisz (Triticum aestivum ssp. spelta) pod względem wybranych cech, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2004, 231, s. 43–53.
• [26] Krawczyk P., Ceglińska A., Kordialik J., Porównanie wartości technologicznej ziarna orkiszu z pszenicą zwyczajną, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2008, 5 (60), s. 43–51.
• [27] Oliveira J.A., North Spanish emmer and spelt wheat landraces: agronomical and grain quality characteristic evaluation, Plant Genetic Resources Newsletter (FAO/IPGRI), 2001, 125, s. 16–20.
• [28] Chrenkova M., Ceresnakova Z., Sommer A., Galova Z., Kralova V., Assesment of nutritional value in spelt (Triticum spelta L.) and winter (Triticum aestivum L.) wheat by chemical and biological methods, Czech Journal Animal Science, 2000, 45, s. 133–137.
• [29] Zieliński H., Ceglińska A., Michalska A., Bioactive compounds in spelt bread, European Food Research and Technology, 2008, 226, s. 537–544.
• [30] Bojňanská T., Frančáková H., The use of spelt wheat (Triticum spelta L.) for baking applications, Rostlinna Vyroba, 2002, 48 (4), s. 141–147.
• [31] Rachoń L., Szumiło G., Brodowska M., Woźniak A., Nutritional value and mineral composition of grain of selected wheat species depending on the intensity of a production technology, Journal Elementology, 2015, 20(3), s. 705–715.
• [32] Wyszkowski M., Wpływ magnezu na kształtowanie plonów i wzajemnych relacji między niektórymi jonami w roślinach, Rozpr. i Monogr., 2002, 52, Wyd. UWM Olsztyn.
• [33] Papierkowski A., Znaczenie magnezu w praktyce lekarskiej. Część I. Przyczyny i objawy zaburzeń gospodarki magnezowej, Medycyna Rodzinna, 2002, 1, s. 31–34.
• [34] Sulewska H., Plonowanie i skład chemiczny ziarna dwóch odmian orkiszu Triticum spelta w zależności od sposobu nawożenia, [w:] Wybrane zagadnienia ekologiczne we współczesnym rolnictwie. Z. Zbytek (red.), PIMR, Poznań, 2004, s. 225–232.
• [35] Demibras A., β-Glucan and mineral nutrient contents of cereals grown in Turkey, Food Chemistry, 2005, 90, s. 773–777.