Działalność Kontrwywiadu Służby Bezpeiczeństwa na Dolnym Śląsku w zakresie turystyki zagranicznej i międzynarodowych kontaktów sportowych 1957-1970

• Autorzy: Ordylowski M. , Szymanski L.

Warianty tytułu

EN

Counter-espionage by security service in Lower Silesia within foreign tourism and international contacts in sport 1957-1970

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Lata 1957–1970 to rządy ekipy Gomułki, który doszedł do władzy w wyniku fermentu społecznego, określanego mianem Październik 1956. Okres ten oceniany jest przede wszystkim w aspektach zakończenia terroru Służby Bezpieczeństwa wobec społeczeństwa oraz dokonanych reform społeczno-gospodarczych, które dawały złudzenia większej demokracji i szerszego otwarcia się Polski na Zachód. W rzeczywistości nadzór Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej nad społeczeństwem, realizowany przez nomenklaturę stanowisk i służby specjalne, zmienił jedynie swoje formy i metody, ale w rzeczywistości był nadal rygorystyczny. Prezentowany w opracowaniu nadzór kontrwywiadowczy nad zbiorowym zagranicznym ruchem turystycznym, który był znikomy, a w jego ramach również nad wyjazdami zagranicznymi polskich sportowców i przyjazdami na zawody do Polski sportowców z tzw. krajów kapitalistycznych, jednoznacznie wskazuje, że ówczesne władze, mieniące się ludowymi, traktowały obywateli przedmiotowo, jako potencjalnych przestępców godzących w bezpieczeństwo i interesy państwa polskiego. Nadzorowi operacyjnemu, obok szerokiej inwigilacji polskich turystów i sportowców, towarzyszyły też liczne rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze, przeprowadzane przez Służbę Bezpieczeństwa nawet z olimpijczykami i reprezentantami Polski. Niektóre osoby, turyści i sportowcy, byli ewidencjonowani w kartotekach i objęci stałą kontrolą służby bezpieczeństwa. Nadzór kontrwywiadowczy, sprawowany poprzez tajnych współpracowników, kontakty poufne, kontakty obywatelskie i służbowe, był w swym charakterze absurdalny i do niczego nie prowadził. Skłaniał jednak do pozostawania za granicą licznych turystów, nieraz ryzykujących nawet życie.

EN

In the years 1957–1970, Poland was governed by the team of W. Gomułka, who came to power in consequence of the social unrest known as October 1956. This period is mainly recognized for alleviating the terror of security service towards the society, as well economic and social reforms which made an illusion of democracy introduced and opening to the West. Indeed, the supervision of the society by the Polish United Workers’ Party, performed through the nomenclature of positions and special services, involved different forms and methods but still was very rigorous. The study presenting the counter-espionage supervision of foreign tourism, which was not too popular, including both foreign tours of Polish sportsmen and arrivals in Poland, for sport’s competitions, of sportsmen coming from the so-called capitalist countries fairly indicates that then the authorities, which called themselves “people’s authorities”, treated the citizens instrumentally – as potential criminals threatening the security and interests of the Polish State. The operational supervision, along with extensive surveillance of Polish tourists and sportsmen, was accompanied by frequent preventive and warning talks, performed by the Security Service even with the Olympic sportsmen and representatives of Poland. Some persons, both tourists and sportsmen, had special records in secret files and were supervised non-stop. The counter-espionage supervision, done by secret collaborators, confidential contacts, as well as civil and business contacts were of absurd character and led nowhere. Yet, many tourists were thus encouraged to stay abroad even if they could have risked their lives then.

Słowa kluczowe

PL

Dolny Slask; lata 1957-1970; Sluzba Bezpieczenstwa; kontrwywiad; historia; metody dzialania; struktura organizacyjna; sport; sportowcy; Polska; turystyka; zawody miedzynarodowe; kontakty bezposrednie; ruch turystyczny

• Wydawca: -
• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
• Rocznik: 2016
• Tom: 15
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.25-44,bibliogr.

Twórcy

autor

Ordylowski M.

• Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu, Wrocław

autor

Szymanski L.

• Wyższa Szkoła Handlowa we Wrocławiu, Wrocław

Bibliografia

• A. Źródła
• 1. Źródła archiwalne Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu. Akta Służby Bezpieczeństwa KWMO. Akta Zwiadu WOP.
• B. Literatura
• Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Bellona, Warszawa 1997.
• Hartwich M.J., Reakcja władz polskich na przyjazdy turystów z NRD i RFN na Dolny Śląsk w latach sześćdziesiątych XX w., [w:] J. Hytrek-Hryciuk, G. Strauchold, J. Syrnyk (red.), Internacjonalizm czy…? Działania organów bezpieczeństwa państw komunistycznych wobec mniejszości narodowych [1944–1989],Wyd. IPN, Warszawa–Wrocław 2011.
• Krzyżanowska S., Trębacz W., Sprawa operacyjnego rozpracowania „Kaskader”, Oddział IPN we Wrocławiu. Wrocław 2000.
• Majer P., Milicyjna agentura 1944–1957, „Dzieje Najnowsze” 2005, nr 1.
• Marat S., Snopkiewicz J., Ludzie bezpieki. Dokumentacja czasu bezprawia, Wyd. ALFA. Warszawa 1990.
• Szwagrzyk K., Żydzi w aparacie represji na Dolnym Śląsku 1945–1968, [w:] J. Hytrek-Hryciuk, W. Trębacz (red.), Wokół marca 68 na Dolnym Śląsku. Komisja Śledcza Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, IPN we Wrocławiu, Wrocław 2008.

Identyfikatory

DOI

10.16926/kf.2016.15.02