Problems of metaplantation of protected species - a case study of sea holly (Eryngium maritimum L.) and dark red helleborine (Epipactis atrorubens (Hoffm.) Besser)

• Autorzy: Zolkos K. , Afranowicz R. , Bloch-Orlowska J. , Minasiewicz J.

Warianty tytułu

PL

Problemy metaplantacji gatunków chronionych na przykładzie mikołajka nadmorskiego (Eryngium maritimum L.) i kruszczyka rdzawoczerwonego (Epipactis atrorubens (Hoffm.) Besser)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In June 2005 metaplantation of Eryngium maritimum and Epipactis atrorubens, from the build area of the Gdańsk Container Terminal into Sobieszewska Island was carried out. The reason for that immediate action was the unreliable report of the influence of investment on the environment, in which the mentioned above species have not been included. Metaplantation was conducted during one day time, by 21 volunteers. Altogether, 146 individuals of Sea Holly and 184 ones of Dark Red Helleborine have been translocated. Detailed measurements of each individual were made. On the new site, all planted individuals were permanently labelled. The newly constituted populations have been taken under monitoring. With regard to species of special concern, metaplantation of threatened populations seems to be the most beneficial form of nature compensation expected from the investors. Still, there are no unambiguous procedures for its executing.

PL

Rozwoj gospodarczy i związana z tym nasilająca się antropopresja powodują istotne przekształcenia środowiska przyrodniczego na rożnych poziomach jego organizacji: ekosystemalnym, biocenotycznym i gatunkowym. Zgodnie z obowiązującą w Polsce polityką zrównoważonego rozwoju zmiany te, często nieuniknione, powinny być poprzedzone działaniami minimalizującymi ich skutki. W związku z tym podejmowane są działania czynnej ochrony przyrody. Jedną z tych metod, która dotyczy ochrony ginących i zagrożonych gatunków roślin, jest metaplantacja. Według „Poradnika ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000” (Sudnik- Wojcikowska i Stebel 2004) metaplantacja to: „metoda ochrony gatunków ginących, polegająca na przenoszeniu roślin i zwierząt z zagrożonych stanowisk naturalnych na stanowiska zastępcze”. W czerwcu 2005 roku przeprowadzona została metaplantacja populacji Eryngium maritimum i Epipactis atrorubens z terenu budowy terminalu kontenerowego Portu Północnego w Gdańsku na Wyspę Sobieszewską. Przygotowanie i przeprowadzenie metaplantacji musiało odbyć się bardzo szybko ze względu na rozpoczęte już prace budowlane. Tak późne rozpoczęcie starań o uratowanie lokalnych populacji obu gatunków wynikało z nierzetelnie sporządzonego raportu oddziaływania inwestycji na środowisko, w którym wyżej wymienione gatunki nie zostały uwzględnione. Metaplantację przeprowadzono w ciągu jednego dnia, a wzięło w niej udział 21 wolontariuszy. Ogółem przeniesiono 146 okazów mikołajka nadmorskiego i 184 kruszczyka rdzawoczerwonego. Wykonano szczegółowe pomiary każdego przenoszonego okazu. Na nowym stanowisku posadzono i trwale oznakowano wszystkie przeniesione rośliny. Nowo powstałe populacje objęte zostały monitoringiem. W przypadku gatunków szczególnej troski metaplantacja zagrożonych populacji wydaje się najkorzystniejszą formą kompensacji przyrodniczej, wymaganej od inwestorów. Nadal brak jest jednak jasno określonych procedur jej przeprowadzania.

Słowa kluczowe

EN

metaplantation; protected species; sea holly; Eryngium maritimum; dark red helleborine; Epipactis atrorubens; marine ecosystem; plant species; royal helleborine zob.dark red helleborine

• Wydawca: -
• Czasopismo: Baltic Coastal Zone. Journal of Ecology and Protection of the Coastline
• Rocznik: 2010
• Tom: 14
• Opis fizyczny: p.17-23,fig.,ref.

Twórcy

autor

Zolkos K.

• Department of Plant Taxonomy and Nature Conservation, University of Gdansk, al.Legionow 9, 80-441 Gdansk, Poland

autor

Afranowicz R.

autor

Bloch-Orlowska J.

autor

Minasiewicz J.

Bibliografia

• Dąbrowska K., Franszczak-Być M., Sawicki R., 1995. Metaplantacja i restytucja Echium russicum J. F. Gmel. i Iris aphylla L. W: Szata roślinna Polski w procesie przemian. Materiały konferencji i sympozjow 50 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Krakow 26.06-01.07.1995. (Metaplantation and restitution of Echium russicum and Iris aphylla L. In: Plant cover of Poland in the process of changes). (Eds) Z. Mirek, J.J. Wojcicki, Polskie Towarzystwo Botaniczne, Oddział Krakowski, Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Krakow, 77, (in Polish).
• Dąbrowska K., Franszczak-Być M., Sawicki R., 1997. Czynna ochrona wybranych gatunków roślin chronionych i ginących na Lubelszczyźnie. (Active protection of chosen protected and endangered plant species of Lubelszczyzna region). Biul. Ogr. Bot., 6, 11-27, (in Polish).
• Kamiński R., 1995. Reintrodukcja Aldrovanda vesiculosa L. na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. (Reintroduction of Aldrovanda vesiculosa L. on Łęczyńsko-Włodawskie Lakeland). Acta Univ. Wrat., Pr. Bot., 67, 157-166, (in Polish).
• Kurowski J.K., 2004. Metaplantacja zimoziołu połnocnego Linnaea borealis L. w rezerwacie Jaksonek w Polsce Środkowej. (Metaplantation of the twinflower Linnea borealis L. in the Jaksonek nature reserve in Central Poland). Chr. Przyr. Ojcz., 60(4), 5-16, (in Polish).
• Kwiatkowska A., 2001. EW Cochlearia polonica Frohlich Warzucha polska. W: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. (EW Cochlearia polonica Frohlich Polish scurvy-grass. In: Polish Red Data Book of Plants. Pteridophytes and flowering plants). (Eds) R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki, PAN, Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody, Krakow, 166-167, (in Polish).
• Makomaska-Juchiewicz M., 1999. Wytyczne do restytucji (zaaprobowane na 41 spotkaniu Rady w maju 1995 r.). (Guidelines for restitution (approved on the 41st meeting of the IUCN Council in May 1995). Chr. Przyr. Ojcz., 55(1), 60-70, (in Polish).
• Markowski R., Buliński M., 2004. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Gdańskiego. (Endangered and threatened vascular plants of Gdańskie Pomerania). Acta Bot. Cassub., Monogr., 1, 1-75, (bilingual in Polish and English).
• Olaczek R., 1986. Projekt zasad metaplantacji, czyli ochrony zasobow genowych roślin w warunkach naturalnych ex situ. Manuskrypt referatu przedstawionego na 47 Zjeździe Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Łodź, 3-6 IX 1986 r. (Project of metaplantation rules, or protection of plant genes resources in natural conditions ex situ. Manuscript of the lecture presented on 47th Polish Botanical Society Assembly, Łodź, 3-6 September 1986), (in Polish).
• Przypomnienie rozporządzenia policyjnego dotyczącego ochrony rośliny „Mikołajek” (Stranddistel), 1922. (Reminder of the police ordinance concerning protection of the plant “Sea Holly”, Ochr. Przyr., 3, 93, (in Polish).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunkow dziko występujących roślin objętych ochroną. DzU Nr 168, poz. 1764 z dnia 28 lipca 2004 r. (Minister of Environment: the Act of 9th July 2004 on wild plant species under law protection. Official Journal of 28th July 2004, No. 168, item 1764), (in Polish).
• Stasiak J., 1988. [V] Eryngium maritimum L. W: Materiały do poznania gatunkow rzadkich i zagrożonych Polski. Cz. I. ([V] Eryngium maritimum L. In: Materials for knowledge of the rare and endangered species of Poland. Part I). (Ed.) A. Jasiewicz, Fragm. Flor. Geobot., 33(3-4), 355-368, (in Polish).
• Sudnik-Wojcikowska B., Stebel A., 2004. Aneks 1. Słownik ważniejszych terminow botanicznych. W: Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 9. Gatunki roślin, (Annex 1. Dictionary of more important botanical terms. In: Guide to protection of Natura 2000 habitats and species – a methodical manual. Vol. 9. Plant Species). (Eds) B. Sudnik-Wojcikowska, H. Werblan-Jakubiec, Ministry of the Environment, Warsaw, 207-215, (in Polish).
• Szlachetko D.L., 2001. Flora Polski. Storczyki (Flora of Poland. Orchids). MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa, (in Polish).
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. 2001. DzU Nr 62, poz. 627 z dnia 20 czerwca 2001 r. (The Act of 27th April 2001 on Environmental Protection Law, Official Journal of 20th June 2001, No. 62, item 627), (in Polish).
• Węglarski K., Jańczyk-Węglarska J., 2000. Aktywna ochrona gatunku zagrożonego wymarciem na przykładzie Dianthus gratianopolitanus Vill. z rezerwatu „Goździk siny w Grzybnie” (woj. wielkopolskie). (Active protection of the endangered species on the example of Dianthus gratianopolitanus Vill. in „Goździk siny w Grzybnie” reserve (Wielkopolskie voivodship). Bad. Fizjogr. Pol. Zach., B., 49, 157-172, (in Polish).
• Witosławski P., 2004. Stanowisko zastępcze zimoziołu połnocnego Linnaea borealis L. w rezerwacie Jawora. (Replacement locality of twinflower Linnaea borealis L. in Jawora reserve). Chr. Przyr. Ojcz., 60(2), 105-107, (in Polish).
• Żukowski W., Jackowiak B., 1995. Lista roślin naczyniowych ginących i zagrożonych na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce. W: Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. (List of endangered and threatened vascular plants in Western Pomerania and Wielkopolska (Great Poland). In: Endangered and threatened vascular plants of Western Pomerania and Wielkopolska). (Eds) W. śukowski, B. Jackowiak. Pr. Zakł. Taks. Rośl. UAM w Poznaniu, 3, 1-96, (bilingual in Polish and English).